سرد خانه میوه نقش مهمی در کند شدن روند فساد و همچنین افزایش عمر مفید و ماندگاری میوه جات و سبزیجات داشته و یکی از راهکارهای مناسب برای حفظ کیفیت و تازگی محصولات محسوب می شود. زیرا همانطور که می دانید میوه ها در مدت زمان بسیار کوتاهی فاسد و غیر قابل مصرف می شوند و به سرعت تحت تأثیر آنزیم های داخلی و رشد و تکثیر میکروارگانیسم های خارجی قرار می گیرند که در نهایت به فاسد شدن آن ها منجر خواهد شد. سردخانه های میوه در دما، رطوبت و اتمسفر مناسب طراحی و ساخته می شوند و مانع از ضرر و زیان‌های ناشی از فاسد شدن محصولات به باغداران و کشاورزان خواهند شد.
سردخانه میوه
میوه‌ها فصلی هستند و اگر به درستی در دمای بالای صفر داخل سردخانه میوه نگهداری نشوند ممکن است در فصولی که برداشت محصول نداریم دچار کمبود در بازار شویم. استفاده از سردخانه میوه باعث افزایش عمر و کیفیت میوه می‌شود. همچنین توزیع میوه سردخانه ای، خارج از فصل تولید، سود بیشتری را برای کشاورزان و باغداران حاصل می‌کند. مقادیر دما و رطوبت درج شده در جدول زیر به نحوی است که به خواص ظاهری و شیمیایی و طعم میوه آسیبی وارد نشود.
مشخصات فنی سردخانه میوه جات
- بازه دمایی سردخانه های میوه می تواند بین مثبت 18 درجه سانتی گراد(مناسب برای رسیدن موز) تا منفی 17 درجه سانتی گراد (نگهداری رطب) قرار داشته باشد.
- دمای استاندارد برای بیشتر میوه جات و سبزیجات در بازه منفی 1 الی 5 درجه سانتی گراد قرار دارد.
- سردخانه های میوه علاوه بر دمای مناسب برای نگهداری محصولات، رطوبت و تهویه مناسبی را نیز ایجاد می کنند.
- سیستم سرمایشی سردخانه های میوه می تواند از نوع فریونی یا آمونیاکی باشد.
- امکان ساخت و طرحی سردخانه میوه از 5 تن تا 50000 تن امکان پذیر است.
- رطوبت سردخانه میوه با توجه به نوع میوه دپو شده در سردخانه تأمین و کنترل می شود.
- عایق سردخانه میوه از نوع ساندویچ پانل پلی یورتان 10 سانتیمتر با دانسیته 40 کیلوگرم بر متر مکعب با دو رو ورق گالوانیزه رنگی می باشد.
نحوه ساخت سردخانه میوه
هنگام ساخت سردخانه میوه فاکتور ها و مواردی وجود دارند که باید آن ها را در نظر بگیرید:
1.مشخص کردن فضای مورد نیاز برای نگهداری میوه ها
در ابتدا باید فضای مورد نیاز برای نگهداری میوه ها را تعیین و سپس حجم و ظرفیت سرد خانه میوه را مشخص کنید. به عبارت دیگر باید با توجه به مقدار محصولاتی که قصد دارید در سردخانه نگهداری کنید مقدار فضای سردخانه را مشخص کنید. برای نمونه برای نگهداری هر تن سیب به طور تقریبی 4 مترمکعب فضا لازم خواهید داشت و یا یک سردخانه 100 تنی سیب به فضایی با ظرفیت 400 متر مکعب نیاز خواهد داشت.
2.محل ساخت
در تعیین قدرت تجهیزات برودتی سردخانه صنعتی میوه باید این مورد را در نظر بگیرید. از جمله این عوامل می توان به شهر محل ساخت و نوع تابش آفتاب به دیواره‌های سردخانه اشاره کرد. برای مثال اگر در سایه و یا در داخل یک سوله یک سرد خانه میوه ساخته شود بار برودتی وارد بر آن بسیار کمتر از شرایطی خواهد بود که سردخانه در فضای باز و در زیر آفتاب احداث شود.
3.تعیین بار برودتی
تعیین دقیق بار برودتی گام بعدی در طراحی و احداث سردخانه میوه است. بار برودتی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. برای مثال می توان به شرایط آب و هوایی و نوع تابش آفتاب به دیواره‌ها اشاره کرد.
4.نوع و ضخامت عایق
مورد بعدی که از اهمیت بالایی برخوردار است میزان عبور و مرور و مقدار گرمایی که از طریق تعویض هوا وارد سردخانه میوه می‌شود، می باشد. علاوه بر این در آنجا ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی نیز در آنجا نصب خواهند شد.
5. جانمایی قفسه ها
در نظر گرفتن بهترین جانمایی برای محل درب و راهروها و قفسه‌ها برای استفاده بهینه از فضا و همچنین برای عبور ساده لیفتراک و یا چرخ دستی‌ها از بین قفسه‌ها بسیار مهم و حائز اهمیت است.
6.جا نمایی قطعات و لوله کشی و کابل کشی
محل نصب اواپراتور و ترموستات‌ها در داخل سردخانه، و سایر تجهیزات مانند کمپرسور و کندانسور و سایر تجهیزات در خارج سردخانه میوه نیز پس از تعیین محل قفسه ها و راهروها، مشخص خواهند شد. در صورت پیچیده بودن فرآیند لوله کشی و کابل کشی و همچنین زیاد بودن تعداد ترموستات‌ها و اواپراتور ها، نقشه لوله‌کشی و کابل‌کشی هم تهیه می‌گردد.
شرایط و مدت زمان ماندگاری انواع میوه و سبزی در سردخانه میوه و سردخانه سبزیجات
در جدول زیر می توانید مقادیر ایده آل دمای نگهداری، رطوبت نسبی و حداکثر مدت نگهداری میوه جات و سبزیجات مختلف را مشاهده کنید. صنایع برودتی سخچالسازان بر اساس مراجع و استاندارد معتبر ASHRAE HANDBOOK REFRIGERATION 2002 جدو زیر را برای شما آماده کرده اند. در صورتی که قصد ساخت و خرید سردخانه میوه جات را دارید بایستی اطلاعات کافی در مورد ماهیت تمام میوه ها کسب کنید.
جدول شرایط نگهداری انواع میوه و سبزیجات در سردخانه
| نوع محصول | دمای نگهداری (درجه سانتیگراد) | رطوبت نسبی (درصد) | مدت نگهداری (حداکثر) |
| رازیانه | 0 تا 2 | 90 تا 95 | |
| سیب | منفی 1 تا 4 | 90 تا 95 | 12 ماه |
| زردآلو | 0 | 90 تا 95 | 1 ماه |
| کنگر فرنگی | 0 | 95 تا 100 | |
| مارچوبه | 2.5 | 95 تا 100 | |
| آووکادو | 12 | 85 تا 90 | |
| موز | 12 تا 15 | 90 تا 95 | 1 ماه |
| لوبیا سبز | 4 تا 7 | 95 | 10 روز |
| باقلا | 0 | 90 تا 95 | 10 روز |
| چغندر | 0 | 98 تا 100 | 5 ماه |
| شاه توت | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 3 روز |
| زغال اخته | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | |
| توت سیاه | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 3 روز |
| تمشک | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 3 روز |
| کلم بروکالی | 0 | 95 تا 100 | 15 روز |
| کاهو | 0 | 95 تا 100 | 3 هفته |
| هویج | 0 | 98 تا 100 | 2 هفته |
| گل کلم | 0 | 95 تا 98 | 1 ماه |
| کرفس | 0 | 98 تا 100 | 3 ماه |
| گیلاس | 0 | 90 تا 95 | 3 هفته |
| پیازچه | 0 | 95 تا 100 | |
| گشنیز | 0 تا 2 | 95 تا 100 | |
| گریپ فروت | 14 تا 15 | 85 تا 90 | 1 سال |
| لیمو شیرین | 10 تا 12 | 85 تا 90 | 3 هفته |
| لیمو ترش | 8 تا 10 | 85 تا 90 | 3 ماه |
| پرتقال | 0 تا 4 | 85 تا 90 | 4 ماه |
| پرتقال خونی | 4 تا 7 | 90 تا 95 | 2 ماه |
| نارنگی | 7 تا 10 | 85 تا 90 | 2 ماه |
| نارگیل | 0 تا 2 | 80 تا 85 | |
| ذرت | 0 | 95 تا 98 | 10 روز |
| خیار | 10 تا 12 | 85 تا 90 | 15 روز |
| کشمش | 0 | 90 تا 95 | |
| خرما | منفی 17 تا 0 | ۷۵ | |
| بادمجان | 10 تا 12 | 90 تا 95 | 10 روز |
| سیر | 0 | 65 تا 70 | 7 ماه |
| زنجبیل | 13 | 65 | |
| انگور | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 3 ماه |
| ریحان | 10 | 90 | |
| نعناع | 0 | 95 تا 100 | |
| پونه | 0 تا 5 | 90 تا 95 | |
| جعفری | 0 | 95 تا 100 | 2 ماه |
| آویشن | 0 | 90 تا 95 | |
| عناب | 2.5 تا 10 | 85 تا 90 | |
| انبه | 12 | 85 تا 90 | |
| طالبی | 2 تا 5 | 95 | |
| قارچ | 0 | 90 | 5 روز |
| شلیل | منفی 0.5 تا 0 | 1 ماه | |
| بامیه | 7 تا 10 | 90 تا 95 | 10 روز |
| زیتون | 5 تا 10 | 85 تا 90 | |
| پیاز | 0 | 65 تا 70 | 2 ماه |
| هلو | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 1 ماه |
| نخود فرنگی | 0 تا 1 | 90 تا 98 | |
| فلفل دلمه ای | 7 تا 10 | 95 تا 98 | 15 روز |
| خرمالو | 0 | 90 تا 95 | 5 هفته |
| آناناس | 7 تا 12 | 85 تا 90 | |
| آلو | منفی 0.5 تا 0 | 90 تا 95 | 5 هفته |
| انار | 5 | 90 تا 95 | 4 ماه |
| سیب زمینی | 4 تا 12 | 95 تا 98 | |
| کدو حلوایی | 12.5 تا 16 | 50 تا 70 | 3 ماه |
| به | منفی 0.5 تا 0 | 90 | |
| زرشک | 0 تا 1 | 95 | |
| تربچه | 0 | 95 تا 100 | 2 ماه |
| ریواس | 0 | 95 تا 100 | 1 ماه |
| موسیر | 0 تا 2 | 65 تا 70 | |
| اسفناج | 0 | 95 تا 100 | 15 روز |
| کدو پوست نرم | 7 تا 10 | 95 | 2 هفته |
| کدو با پوست کلفت | 12 تا 15 | 50 تا 70 | 6 ماه |
| تمر هندی | 2 تا 7 | 90 تا 95 | |
| گوجه فرنگی سبز | 10 تا 12 | 90 تا 95 | 1 ماه |
| گوجه فرنگی رسیده | 7 تا 12 | 85 تا 90 | 10 روز |
| فندق | 0 تا 12 | 85 تا 90 | |
| هندوانه | 10 تا 15 | 90 | 2 ماه |
| توت فرنگی | 0 | 90 تا 95 | 1 هفته |
| کیوی | 0 | 90 تا 95 |
دمای سردخانه میوه
دمای نگهداری بهینه محصولات در سردخانه میوه معمولا بالای صفر و کمی بیشتر از نقطه انجماد آن‌هاست. برخی از میوه‌ها به دمای نگهداری حساسیت دارند و زمانی که در دمایی بالاتر یا پایین‌تر از دمای بحرانی‌شان نگهداری شوند دچار مرض سردخانه میوه می‌شوند، مانند موز که در دمای زیر 13 درجه سانتیگراد پوستش سیاه می‌شود. کنترل رطوبت در محفظه نگهداری وقتی محصولات مختلف در سردخانه ها قرار می گیرند به خاطر پایین بودن دمای محیط و خشکی هوا از رطوبت نسبی پایینی برخوردار می شوند که این اتفاق خوشایندی نیست و خیلی سریع باید نظارت گردد و میزان رطوبت موجود را به بالای 90 درجه رساند تا از خراب شدن محصولات تا حد ممکن جلوگیری به عمل آورد. نگهداری میوه در سردخانه بالای صفر باعث افزایش عمر و کیفیت میوه جات می‌شود. عرضه میوه هایی با کیفیت بالاتر منجر به فروش با قیمت بالاتر و جذب مشتری بیشتر و باعث افزایش سودآوری کشاورزان است، بنابراین مقادیر دما و رطوبت باید به نحوی باشد که به خواص ظاهری، شیمیایی و طعم میوه آسیبی وارد نشود.
سردخانه سبزیجات
فاسد شدن سبزیجات طی زمان نگهداری آنها بستگی عمیقی به دما دارد یکی از راه هایی که می توان برای کند کردن این روند به کار گرفت و مدت نگهداری سبزیجات را افزایش داد پایین آوردن دما به میزان مناسب است و باید به یاد داشته باشیم که اگر دما خیلی پایین باشد این محصولات صدمه دیده و همچنین به محض خارج شدن از سردخانه روند فاسد شدن آنها دوباره آغاز می شود و حتی در اغلب موارد این روند سریع تر خواهد بود.
دما و شرایط نگهداری سبزیجات
دمای نگهداری سبزیجات باید به درستی انتخاب شود تا برای طولانی مدت حفظ شوند. نگهداری برخی سبزیجات به صورت تازه در دمای بالای صفردر سردخانه تا 6 ماه امکان‌پذیر است. این شرایط به شرح زیر است: - محصول در دمای پایین قرار گیرد تا باکتری‌ها و میکروب‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها قادر به فعالیت نباشند مانند کرفس که اگر در دمای بالای 1 درجه نگهداری شود می‌گندد. - محصول یخ نزند. زیرا در این حالت تازگی و طراوت محصول از بین رفته و ظاهر محصول خراب می‌شود. - رطوبت مطلوب برای نگهداری سبزی حفظ شود تا از چروکیدگی و خشک شدن سبزی در سردخانه جلوگیری شود. - تماس سبزیجات با اکسیژن کم شود تا واکنش‌های ناشی از تنفس گیاه به حداقل برسد.
قیمت سردخانه میوه
در محاسبه قیمت سردخانه میوه همانند دیگر سردخانه ها عوامل و موارد مختلفی از قبیل نوع کاربری آن، تناژ سردخانه، آب و هوای منطقه و کیفیت و قدرت تجهیزات سرمایشی به کار رفته در ساخت آن تاثیر گذارند. البته باید گفت که در صورت احداث و ساخت سردخانه های میوه با ظرفیت بالای 100 تن هزینه های جانبی دیگر از قبیل خرید لیفتراک و تجهیزات حمل بار، خرید تجهیزات شستشو، سورتینگ و باکس پالت نیز علاوه بر هزینه‌های ساخت وجود دارند. هزینه نهایی سردخانه پس از بررسی تمامی شرایط توسط کارشناسان تعیین خواهد شد.
سایر سردخانه های تولید شده توسط مجموعه یخچالسازان: